Zakłady bukmacherskie mogą być oferowane w Polsce jedynie przez te podmioty, które otrzymały specjalne zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych. Przepisy, które to regulują zapisane są w „Ustawie z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych”, jednak to dopiero nowelizacja ustawy przyjęta 15 grudnia 2016 r. spowodowała, że regulacje prawne dotyczące branży bukmacherskiej zaczęły być w dużo większym stopniu egzekwowane. Tym samym liczba bukmacherów działających na terenie Polski gwałtownie zmalała, a część firm, które wcześniej organizowały zakłady sportowe nielegalnie, rozpoczęła starania, aby otrzymać zezwolenie na urządzanie zakładów bukmacherskich. Jego uzyskanie nie jest jednak zadaniem prostym, nie każdy też może ubiegać się o otrzymanie specjalnej licencji. W niniejszym artykule przyjrzymy się, jaka jest procedura przyznawania zezwolenia na urządzanie zakładów wzajemnych oraz jakie warunki musi spełniać firma, która chce w naszym kraju legalnie oferować zakłady wzajemne.
Informacje wstępne
Na początek zauważmy, że zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych można otrzymać na działalność w punktach naziemnych albo na działalność poprzez Internet. Każdy z tych rodzajów zakładów wymaga więc osobnej licencji, choć bukmacher może starać się o oba typy zezwoleń i oba uzyskać. Co więcej, większość legalnych bukmacherów w Polsce posiada właśnie zezwolenie na urządzanie zakładów bukmacherskich w punktach stacjonarnych i jednocześnie online. Jednak specyfika procedur dotyczących każdego typu zezwolenia jest nieco inna i wiążą się one z innymi kosztami. Druga ważna kwestia dotyczy tego, że zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych nie jest wydawane „raz na zawsze”. Bukmacher otrzymuje je na okres 6 lat, a po upływie tego czasu może wystąpić jednorazowo o przedłużenie koncesji na okres kolejnych 6 lat.
Warto też wiedzieć, że wniosek o udzielnie zezwolenia należy złożyć najpóźniej na 6 miesięcy przed planowanym rozpoczęciem oferowania zakładów bukmacherskich, gdyż tyle właśnie czasu ma Minister Finansów na rozpatrzenie wniosku. Oczywiście najlepiej jest to zrobić jeszcze wcześniej, gdyż w przypadku gdy przedstawiona dokumentacja nie spełnia określonych wymogów formalnych, wnioskodawca zostaje wezwany do usunięcia braków. Jeśli firma, która złożyła wniosek nie dokona poprawek w ciągu 7 dni od otrzymania pisma na ten temat, sprawa nie zostaje rozpatrzona. Ponadto, nawet gdy wymogi formalne są spełnione, mogą pojawić się pewne niejasności dotyczące merytorycznych aspektów wniosku, a wtedy wnioskodawca musi złożyć wyjaśnienia lub korektę dokumentacji. Jeśli Minister Finansów wyda decyzję odmowną, wnioskodawca może się od niej odwołać w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji, a w przypadku pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia w ciągu 7 dni od doręczenia postanowienia może złożyć zażalenie.
Co obejmuje zezwolenie?
Zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych zawsze zawiera następujące elementy:
- nazwę spółki, która je otrzymała,
- opis struktury udziałów albo akcji imiennych oraz listę nazwisk osób tworzących zarząd i radę nadzorczą spółki,
- lokalizację organizacji zakładów bukmacherskich oraz rodzaj oferowanych zakładów,
- informację, czy zakłady wzajemne organizowane są online, a jeśli tak to również adres strony internetowej, na której oferowane będą zakłady oraz zasady weryfikacji pełnoletniości graczy,
- warunki zezwolenia obowiązujące spółkę,
- ostateczny termin rozpoczęcia świadczenia usług w zakresie organizacji zakładów bukmacherskich we wszystkich lokalach stacjonarnych czy na zgłoszonych we wniosku stronach internetowych.
Forma prawna firmy
Każdy, kto rozważa wejście na rynek zakładów bukmacherskich musi wiedzieć, że wniosek o zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych może złożyć jedynie spółka akcyjna bądź spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której siedziba znajduje się w Polsce. Jeśli chodzi o firmy, których siedziba mieści się poza granicami kraju, mogą się one starać o licencję pod warunkiem, że są to znowu spółki akcyjne lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także spółki, które działają na zasadach właściwych dla wymienionych spółek, a przy tym ich siedziba znajduje się w państwie należącym do Unii Europejskiej bądź Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA). Te zagraniczne spółki muszą jednak spełnić dodatkowy warunek, mianowicie wyznaczyć przedstawiciela firmy na Polskę lub też stworzyć specjalny oddział na terytorium naszego kraju. Przedstawiciel ma za zadanie występować w imieniu oraz na rzecz spółki, a więc musi mieć pełnomocnictwo uprawniające go do zawierania w jej imieniu umów cywilnoprawnych. Jego obowiązkiem jest także reprezentowanie spółki w kwestiach podatkowych (podatek od gier) oraz przechowywanie dokumentacji prowadzonej w języku polskim.
Ponadto ustawa o grach hazardowych precyzuje, jakie wymogi musi spełniać nie tylko przedstawiciel spółki zagranicznej, ale też akcjonariusze spółki (polskiej lub zagranicznej), członkowie zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej czy prokurenci. Muszą się oni odznaczać nienaganną opinią, a więc nie mogą być np. skazani za umyślne przestępstwo skarbowe na terenie państwa należącego do Unii Europejskiej.
Każda spółka, która chce złożyć wniosek o zezwolenie na urządzanie zakładów bukmacherskich musi także dysponować kapitałem zakładowym o odpowiedniej wysokości. Jego minimalna wartość, jaką dopuszcza ustawa o grach hazardowych to 2 mln zł lub jej równowartości (przeliczenie według kursu NBP), jeśli kapitał zakładowy wyrażony jest w walucie obcej.
Wniosek o zezwolenie
Jak już wspomniano, wniosek o zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych i komplet wymaganych załączników musi być złożony zarówno, jeśli spółka ma zamiar oferować zakłady bukmacherskie w sieci naziemnych punktów sprzedaży, jak i przez Internet. Poniżej zamieszczamy spis tych punktów i dokumentów, które musi zawierać wniosek o zezwolenie na urządzanie zakładów bukmacherskich (nie uwzględniliśmy punktów dotyczących innych gier hazardowych):
1. dokumenty dotyczące spółki, w tym akcjonariuszy, członków zarządu itd.:
- odpis aktu notarialnego umowy lub też statutu spółki oraz jej numer w Krajowym Rejestrze Sądowym – w przypadku spółek posiadających siedzibę na terenie Polski, a w przypadku spółek z siedzibą poza granicami kraju – odpis umowy/statutu oraz dokumenty dotyczące przedstawiciela lub polskiego oddziału spółki,
- oznaczenie imienne akcji albo udziałów wraz z informacją o ich wartości nominalnej,
- informacje na temat statusu prawnego i finansowego spółki,
- dane osobowe akcjonariuszy, członków zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej spółki i osób, które będą zarządzać oraz dane na temat statusu prawnego i finansowego spółek handlowych, które są akcjonariuszami spółki,
- zaświadczenia dotyczące o niezaleganiu z regulowaniem podatków, składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz opłat celnych,
- zaświadczenie akcjonariuszy, członków zarządu, rady nadzorczej i komisji rewizyjnej, że nie byli skazani za przestępstwo (w tym skarbowe) i oświadczenie, że nie toczy się przeciwko nim postępowanie na terenie państw UE lub EFTA dotyczące prania pieniędzy i finansowania grup czy działań terrorystycznyc,
- dokumenty, które potwierdzają zgodność działań firmy z przepisami odnoszącymi się do prania pieniędzy i finansowania terroryzmu,
- dokumenty, które zaświadczają o legalnym źródle pochodzenia kapitału,
- sprawozdanie finansowe obejmujące poprzedni rok obrotowy oraz sprawozdanie z badania, natomiast jeśli chodzi o nową firmę – oświadczenie o zgodności jej działania z obowiązującymi przepisami o rachunkowości,
- spółki zagraniczne, które prowadzą w innym państwie UE lub EFTA działalność bukmacherską – dokumenty potwierdzające ten fakt.
2. dokumenty dotyczące planowanej działalności w zakresie oferowania zakładów bukmacherskich:
- odpis dokumentów potwierdzających prawo do korzystania z budynku czy lokalu, w którym przyjmowane będą zakłady bukmacherskie,
- informacje na temat planowanej daty uruchomienia usług w zakresie organizacji zakładów wzajemnych,
- opis rodzaju i liczby zakładów bukmacherskich, które będą oferowane oraz informację, czy będą one dostępne przez Internet,
- jeśli spółka planuje oferować zakłady wzajemne online:
+ nazwę domeny internetowej (domena najwyższego poziomu musi mieć końcówkę „.pl”),
+ dokumentację techniczną serwisu online, na którym przyjmowane będą zakłady,
+ opis planowanych zasad weryfikacji pełnoletniości graczy,
+ ekspertyzę dowodów udziału w zakładach wzajemnych, która zaświadczać będzie o ich zabezpieczeniu przed osobami nieupoważnionymi, a także możliwość sprawdzenia ich autentyczności. - zasady określające, w jaki sposób przechowywany oraz ewidencjonowany będzie kapitał zakładu bukmacherskiego,
- informacje dotyczące przewidywanej wielkości zatrudnienia oraz spis stanowisk pracy,
- opis zasad działania punktu sprzedaży zakładów bukmacherskich,
- studium ekonomiczno-finansowe, w którym zawarte powinny być prognozy dotyczące inwestycji i jej rentowności,
- projekt regulaminu gry,
- warunki złożenia wymaganego zabezpieczenia,
- dokument poświadczający zgodę organizatorów zawodów sportowych na korzystanie z ich wyników.
Koszty i kwestie finansowe związane z pozyskaniem zezwolenia
Aby uzyskać zezwolenie na urządzanie zakładów bukmacherskich trzeba nie tylko spełniać wymogi formalne i przygotować się na przygotowanie obszernej dokumentacji, ale też mieć odpowiednio duże zasoby finansowe. Jak już sygnalizowaliśmy, spółka, która ma zamiar ubiegać się o zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych musi mieć kapitał zakładowy nie mniejszy niż 2 mln zł. Poza tym musi dokonać opłat w ustawowej wysokości i zapewnić wymagane zabezpieczenie finansowe.
Opłaty za wydanie zezwolenia
Po pierwsze zezwolenie na urządzanie zakładów bukmacherskich nie jest wydawane nieodpłatnie. Najpierw spółka musi ponieść koszt opłaty za udzielenie zezwolenia, który stanowi 2000% kwoty bazowej. Kwota bazowa w danym roku kalendarzowym wynosi równowartość kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (pod uwagę brane są dane z sektora przedsiębiorstw, ale bez wypłat nagród z zysku) z drugiego kwartału ubiegłego roku. Wysokość tej kwoty podawana jest w obwieszczeniu w Dzienniku Urzędowym Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Na przykład, jeśli chodzi o 2019 r., kwota bazowa wynosi 4811,42 zł, a więc opłata za udzielenie zezwolenia to 96 228 zł (kwotę trzeba zaokrąglić do pełnych złotych).
Ponadto poza opłatą za udzielenie zezwolenia firma musi zapłacić:
- za każdy planowany lokal stacjonarny 50% kwoty bazowej,
- za organizację zakładów bukmacherskich online 2000% kwoty bazowej,
- za każdą stronę internetową, która będzie służyła do oferowania zakładów – 5000% kwoty bazowej.
Ostateczny koszt wydania zezwolenia na urządzanie zakładów wzajemnych zależy więc od tego, czy spółka chce działać tylko poprzez punkty naziemne (i wtedy jaką liczbę punktów planuje prowadzić), tylko przez Internet (najczęściej firmy korzystają tylko z 1 strony internetowej), czy może zamierza oferować zakłady bukmacherskie zarówno w punktach, jak i online.
Zabezpieczenie finansowe
Kolejna kwestia finansowa to wymóg złożenia zabezpieczenia finansowego, które zgodnie z zapisami ustawy o grach hazardowych ma chronić interes finansowy graczy oraz zabezpieczać wywiązanie się z należności podatkowych bukmachera. Z jednej strony pieniądze zdeponowane w celu zapewnienia zabezpieczenia nie są więc kosztem pozyskania zezwolenia, gdyż z założenia mają być w przyszłości dostępne dla firmy, jednak na czas prowadzenia działalności bukmacherskiej ulegają „zamrożeniu”. Kiedy zabezpieczenie może zostać zwolnione? Otóż wtedy, gdy wygaśnie zobowiązanie podatkowe lub też nie będzie już możliwości, aby znów powstało, a więc firma zakończy już świadczenie usług bukmacherskich i ureguluje wszystkie należności z tytułu podatku od gier, a także kiedy gracze nie będą mogli wystąpić z roszczeniami do bukmachera, gdyż ulegną one przedawnieniu.
Wysokość zabezpieczenia finansowego, jakie zobowiązany jest zapewnić bukmacher, zależy od tego, czy zamierza on oferować zakłady bukmacherskie w punktach stacjonarnych czy online. W przypadku planów uruchomienia sieci naziemnych punktów sprzedaży, na każde 3 lokale musi złożyć zabezpieczenie w kwocie 40 tys. zł. Idąc dalej, spółka, która planuje prowadzić:
- 4 – 6 lokali musi złożyć 2 zabezpieczenia,
- 7 – 9 lokali – 3 zabezpieczenia,
- 10 – 20 lokali – 4 zabezpieczenia,
- 21 – 30 lokali – 5 zabezpieczeń,
- 31 – 40 lokali – 6 zabezpieczeń.
Jeśli firma zamierza otworzyć więcej jak 40 punktów sprzedaży zakładów wzajemnych, na każde „rozpoczęte” 10 punktów potrzebuje kolejnego zabezpieczenia. Przykładowo, aby prowadzić 100 lokali konieczne jest złożenie 12 zabezpieczeń, ale aby otworzyć 101 lokali trzeba zapewnić kolejne, 13. zabezpieczenie.
Jeśli chodzi o bukmacherów, którzy chcą organizować zakłady bukmacherskie jedynie przez Internet, sprawa jest prostsza – wtedy zabezpieczenie finansowe wynosi 480 tys. zł. Jeśli chodzi o formę zabezpieczenia, może mieć ono postać gwarancji bankowych czy ubezpieczeniowych albo depozytu złożonego na wyznaczonym rachunku bankowym.
Zmiany w zezwoleniu
Spółka wnioskująca o zezwolenie na urządzanie zakładów bukmacherskich otrzymuje je w ciągu 6 miesięcy od złożenia wniosku, jeśli tylko wszystkie wymogi formalne zostaną spełnione, a przedstawiona dokumentacja nie będzie budziła żadnych zastrzeżeń. Zezwolenie jest ważne przez 6 lat, jednak możliwe jest także dokonanie w nim zmian. Zmiany mogą dotyczyć:
- lokalizacji punktów naziemnych (ale nie zwiększenia ich liczby),
- nazw domen stron internetowych, na których oferowane są zakłady wzajemne (ale nie zwiększenia ich liczby),
- rodzaju oferowanych zakładów bukmacherskich,
- warunków spełnianych przez bukmachera, zwłaszcza związanych z zabezpieczeniami finansowymi,
- warunków technicznych rejestrowania użytkowników.
Jeśli bukmacher chce dokonać określonych zmian w zezwoleniu na urządzanie zakładów wzajemnych, musi złożyć odpowiedni wniosek do Ministerstwa Finansów.
Trzeba też wiedzieć, że pewne zmiany dotyczące samej firmy również należy zgłosić Ministrowi Finansów nie później niż 7 dni od daty ich zarejestrowania w KRS. Należą do nich określone zmiany w strukturze kapitału zakładowego spółki oraz zmiany dotyczące składu zarządu, rady nadzorczej albo komisji rewizyjnej spółki. W zawiadomieniu o powyższych zmianach należy podać informacje oraz załączyć dokumenty, których wymaga ustawa o grach hazardowych (art. 52 i 53). Dodatkowo firmy, które posiadają siedzibę poza granicami Polski, muszą informować Ministra Finansów o rozwiązaniu umowy z przedstawicielem spółki oraz o podpisaniu umowy z nowym przedstawicielem i również dostarczyć wymagane dokumenty w tej sprawie. Inne zmiany dotyczące spółki organizującej zakłady bukmacherskie również powinny być przez nią zgłaszane i dokumentowane.
Ryzyko cofnięcia zezwolenia
Jeśli podmiot uzyska zezwolenie na urządzanie zakładów bukmacherskich, powinien liczyć się z możliwością jego cofnięcia. Minister Finansów może wycofać zezwolenie w jego całym lub częściowym zakresie, w poniższych sytuacjach:
- w określonym czasie spółka nie usunie stanu faktycznego bądź prawnego, który jest sprzeczny z przepisami dotyczącymi działalności bukmacherskiej albo warunkami zezwolenia lub też regulaminem,
- nastąpi ewidentne naruszenie warunków zezwolenia, regulaminu czy innych warunków prowadzenia działalności bukmacherskiej,
- kapitał zakładowy zostanie obniżony do wartości poniżej 2 mln zł,
- spółka zrezygnuje z prowadzenia działalności w zakresie organizacji zakładów wzajemnych,
- akcjonariusz, członek zarządu lub rady nadzorczej spółki zostanie skazany na terytorium UE lub EFTA za popełnienie przestępstwa mającego związek z praniem pieniędzy bądź łożeniem pieniędzy na terroryzm,
- w danym punkcie stacjonarnym dwukrotnie zostanie stwierdzony udział w obstawianiu zakładów bukmacherskich gracza, który nie ukończył 18 r.ż.,
- spółka nie wykaże zgodności swoich działań z przepisami, które odnoszą się do przeciwdziałania prania pieniędzy, a także finansowania terroryzmu,
- spółka nie złoży sprawozdania finansowego oraz sprawozdania z badania lub gdy sprawozdanie świadczy o uchybieniu przepisom o rachunkowości,
- spółka posiadająca siedzibę poza terytorium Polski prowadzi działalność bukmacherską dłużej niż 2 miesiące bez przedstawiciela.
Jeśli Minister Finansów wyda decyzje o cofnięciu zezwolenia na urządzanie zakładów wzajemnych, wchodzi ona w życie w momencie jej doręczenia.
Kary za nielegalne zakłady bukmacherskie
Aby uzyskać zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych trzeba prawidłowo przygotować wniosek i kompletną dokumentację, spełnić wszelkie wymogi formalne oraz zapewnić odpowiednio wysokie środki finansowe. Jest więc to naprawdę duże przedsięwzięcie, jednak trzeba pamiętać, że jeśli firma chce organizować zakłady bukmacherskie, musi przejść opisaną powyżej procedurę. Oczywiście nadal funkcjonują na terenie Polski nielegalni bukmacherzy. Jednak kary przewidziane w ustawie o grach hazardowych dla podmiotów, które nie posiadają zezwolenia na urządzanie zakładów bukmacherskich, a mimo to je oferują, są bardzo wysokie. Firma, która organizuje zakłady wzajemne bez wymaganego zezwolenia podlega karze w wysokości 5-krotności opłaty za wydanie zezwolenia, tak więc w 2019 r. kara wynosi ponad 481 tys. zł. Za każdy nielegalnie działający punkt sprzedaży, każdą stronę internetową z ofertą zakładów bukmacherskich oraz za nielegalne oferowanie zakładów przez Internet również przewidziana jest kara w wysokości 5-krotności opłaty za zezwolenie na taką działalność. Karę tę nakłada naczelnik urzędu celno-skarbowego, któremu podlega obszar, na jakim urządzane są zakłady bukmacherskie. Dodatkowo ma on prawo nałożyć odrębną karę finansową na osoby, które wchodzą w skład organów kierowniczych lub zarządzających takiej firmy. Na zapłatę ukarany podmiot ma 7 dni licząc od dnia, kiedy kara stała się nieodwoływalna.
Powyższe kary wynikają z zapisów ustawy o grach hazardowych, jednak organizowanie zakładów bukmacherskich w sytuacji, gdy nie posiada się zezwolenia na ich urządzanie, podpada też pod kodeks karny skarbowy, gdyż jest kwalifikowane jako przestępstwo skarbowe. Kodeks przewiduje za taki czyn karę grzywny do 720 stawek dziennych albo nawet karę pozbawienia wolności do 3 lat, możliwe jest również, że wymierzone zostaną oba rodzaje kary. Ponieważ wysokość stawki dziennej określa indywidualnie sąd, a jej maksymalna wysokość to w 2019 r. 30 tys. zł, w związku z tym najwyższa możliwa kara finansowa wynosi aż 21 600 000 zł.
Poniżej zamieszczamy listę artykułów z „Ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych”, na podstawie których przygotowany został powyższy tekst:
Art. 3, 6 – przepisy ogólne,
Art. 9 – 12 – warunki urządzania gier hazardowych,
Art. 32, 36, 36a, 40, 41, 43, 47, 48, 51 – 65, – wniosek o udzielenie zezwolenia,
Art. 68 – 70 – opłaty,
Art. 89 – 91 – kary pieniężne.
Ważne linki:
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000165 – Ustawa o grach hazardowych (po wejściu na stronę należy wybrać wersję Tekst ujednolicony)
https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/zezwolenia-koncesje-wpisy-do-rejestru/chce-uzyskac-zezwolenie-koncesje-wpis-do-rejestru-dzialalnosci-regulowanej54/proc_1096-zezwolenie-na-urzadzanie-zakladow-wzajemnych – Artykuł na temat zezwolenia na urządzanie zakładów wzajemnych w rządowym portalu Biznes.gov.pl