Chelsea, 2012 r.
Źródło: commons.wikimedia.org / Autor: Tomofumi Kitano
Chelsea Londyn to jeden z najbardziej rozpoznawalnych klubów na świecie, który przebył długą drogę do zbudowania swojej legendy. O historii londyńskiej Chelsea i dobrych oraz trudnych czasach dla klubu można pisać książki. Warto jednak poznać losy tego klubu choćby w pigułce.
The Rising Sun
Klub piłkarski Chelsea Londyn został założony 14 marca 1905 roku. Kulisy powstania zespołu są całkiem ciekawą anegdotą. Oto bowiem biznesmeni z branży budowlanej – Gus Mears i Joseph Mears – kupili stadion Stamford Bridge, który od 1877 roku pełnił funkcję obiektu lekkoatletycznego. Mearsowie postanowili przebudować go w taki sposób, aby stał się pełnoprawnym stadionem piłkarskim. Następnie planowali sprzedać Stamford Bridge lokalnej drużynie Fulham. Transakcja nie doszła jednak do skutku, a wówczas pojawił się plan B. W pubie „The Rising Sun” ostatecznie podjęto decyzję o założeniu własnego klubu piłkarskiego. Tak właśnie powstała Chelsea FC, która swoją nazwę zawdzięcza dzielnicy sąsiadującej z Fulham Road, gdzie mieści się wspomniany już wcześniej, domowy stadion Chelsea Londyn.
Chelsea już w kolejnym sezonie oficjalnie zadebiutowała w angielskich rozgrywkach. Zmagania rozpoczęła od drugiej ligi, a debiutancki mecz przegrała 0:1 ze Stockport. Debiutancki sezon Chelsea Londyn zakończyła na trzecim miejscu, rok później zajęła drugie miejsce i tym samym w sezonie 1907/08 po raz pierwszy zagrała w najwyższej klasie rozgrywkowej. W kolejnych latach zespół balansował pomiędzy dwoma poziomami. Jednak jeszcze przed przerwą spowodowaną I Wojną Światową udało się osiągnąć pierwszy sukces, którym był awans do finału Pucharu Anglii. W 1915 roku Chelsea uległa Sheffield United w meczu o trofeum.
Dryfowanie
W latach 1915-1919 większość rozgrywek była zawieszona. Chelsea Londyn po powrocie do gry od razu zaprezentowała się z bardzo dobrej strony. Zdobyła swój pierwszy medal w najwyższej lidze, kończąc sezon na trzecim miejscu. Dotarła także do półfinału Pucharu Anglii. Kolejne lata wynikowo były nieco mniej udane, a zespół znów balansował pomiędzy Division One i Division Two. Kilkukrotnie nieźle spisał się w Pucharze Anglii, ale ani razu Chelsea Londyn nie awansowała do finału w latach międzywojennych.
Kolejna przerwa w rozgrywkach przypadła na lata 1939-1945. Po wznowieniu rywalizacji Chelsea Londyn była w najwyższej klasie rozgrywkowej, gdzie utrzymała się aż do 1962 roku. W tym czasie ekipie ze Stamford Bridge wiodło się ze zmiennym szczęściem. Najczęściej Chelsea kończyła sezon w drugiej dziesiątce ligi, ale w kampanii 1954/55 sięgnęła po swój pierwszy tytuł mistrzowski. Trenerem tamtej drużyny był Ted Drake, który zrewolucjonizował podejście Chelsea Londyn do choćby wyszukiwania młodych talentów. Sięgając po mistrzostwo jako szkoleniowiec „The Blues”, stał się pierwszy człowiekiem w historii angielskiej piłki, który został mistrzem jako trener i piłkarz. W trakcie kariery wygrywał ligę reprezentując barwy Arsenalu, który na przestrzeni lat był największym rywalem Chelsea w lokalnej rywalizacji derbowej.
Na jakiś czas Chelsea Londyn znów popadła w ligową przeciętność, a sezon 1962/63 spędziła na drugim poziomie rozgrywkowym. Dwa lata później Chelsea Londyn triumfowała w Pucharze Ligi. Wskoczyła także do czołówki Division One, chociaż na kolejny tytuł mistrzowski w Anglii musiała czekać jeszcze wiele lat. Lepiej radziła sobie natomiast w innych rozgrywkach, co przyniosło choćby drugi w historii Puchar Anglii, a także wygraną w Pucharze Zdobywców Pucharów w kolejnym sezonie.
Lata ’70. i 80. XX wieku nie przyniosły zapełnienia klubowej gabloty na Stamford Bridge. Chelsea Londyn kilka sezonów spędziła ponownie na drugim poziomie rozgrywkowych, gdzie dwukrotnie triumfowała i powracała do Division One. Najlepsze lata miały dopiero nadejść.
Początki Premier League
Zmiana systemu rozgrywkowego w Anglii przypadła na rok 1992. Wówczas powstała Premier League, co całkowicie zrewolucjonizowało futbol klubowy. Chelsea Londyn była jednym z zaledwie sześciu zespołów, który potrafił utrzymać się w najwyższej klasie rozgrywkowej przez przynajmniej 30 sezonów od momentu powstania ligi. Choć na samym początku, do czego fani mogli być już przyzwyczajeni, Chelsea była raczej ligowym średniakiem.
„The Blues” na początku trzy z czterech sezonów kończyli na tym samym, 11. miejscu. Raz kończyli rozgrywki na pozycji 14. Przełomowy okazał się sezon 1996/97, gdy po raz kolejny Chelsea Londyn zgarnęła Puchar Anglii, a w lidze finiszowała w górnej połówce tabeli. To mogło zwiastować lepsze czasy dla Chelsea, tym bardziej, że klub coraz lepiej radził sobie finansowo i ściągał bardzo interesujących zawodników. Na Stamford Bridge w połowie lat ’90. XX wieku trafiali choćby Gianfranco Zola, Roberto Di Matteo, Gianluca Vialli, Ruud Gullit, Didier Deschamps czy Tore Andre Flo. Taka piłkarska śmietanka mocno podniosła akcje Chelsea Londyn. W końcu w zespole pojawiły się prawdziwe gwiazdy i przyszłość zaczęła rysować się w jasnych barwach.
Era sukcesów
Chociaż już zespół składający się ze wspomnianych wcześniej zawodników notował dobre wyniki, to prawdziwa eksplozja trofeów dla Chelsea Londyn zaczęła się od zmian właścicielskich na Stamford Bridge. W 2003 roku klub kupił Roman Abramowicz. Rosyjski oligarcha zapowiadał wielkie inwestycje, ale mało kto wtedy spodziewał się, że będzie to największy projekt w historii futbolu – przynajmniej w tamtym czasie. Abramowicz postanowił z Chelsea Londyn zrobić potęgę budowaną za ogromne pieniądze.
Do klubu ściągnął niemal od razu wielu zawodników, za spore jak na tamte czasy pieniądze. Wśród zakontraktowanych piłkarzy pojawili się m.in. Glen Johnson, Geremi, Joe Cole, Juan Sebastian Veron, Claude Makelele, Damien Duff czy kilku innych. Suma wydana na ruchy? Bagatela 120 milionów funtów w pierwszym oknie transferowym. Dziś taka wartość nie budzi przesadnej uwagi, ale wówczas przyprawiała o zawrót głowy. Po sezonie, który nie przyniósł oczekiwanego mistrzostwa, Abramowicz zdecydował się na ściągnięcie nowego trenera. Wybór padł na Jose Mourinho, który dopiero co sensacyjnie wygrywał Ligę Mistrzów z FC Porto. Do zespołu dołączyły kolejne gwiazdy, w tym podopieczni „The Special One” z czasów jego pracy w Portugalii. Debiutanci sezon z Mourinho zakończył się wygraniem Premier League, Pucharu Ligi Angielskiej i awansem do półfinału Ligi Mistrzów.
W kolejnym sezonie Chelsea Londyn znów sięgnęła po mistrzowski tytuł. W drużynie brylowali już m.in. Frank Lampard, Didier Drogba czy Petr Cech. Jednym ze wzmocnień był Michael Essien. Chelsea Londyn miała chrapkę aby sięgnąć po hattricka w Premier League, ale kolejne dwa sezony zakończyły się tylko wicemistrzostwem. W rozgrywkach 2006/07 udało się jednak sięgnąć po oba krajowe puchary – Puchar Anglii i Puchar Ligi Angielskiej. W trakcie rozgrywek nastąpiła zmiana na stanowisku trenera. Mourinho został zastąpiony Avramem Grantem. W kolejnym sezonie zespół znów zajął drugie miejsce na koniec ligowych zmagań, ustępując miejsca Manchesterowi United. Pewnym sukcesem był awans do finału Ligi Mistrzów, tam ponownie spotkał się z ekipą „Czerwonych Diabłów” i musiał uznać wyższość rywala. W Chelsea Londyn rozkręciła się karuzela trenerska. Niezbyt długo miejsce na Stamford Bridge zagrzewali Luis Felipe Scolari czy Guus Hiddink. Następnie trenerem został Carlo Ancelotti, który w sezonie 2009/10 poprowadził zespół do kolejnego mistrzostwa Anglii.
W ligowym sezonie 2011/12 Chelsea Londyn po raz pierwszy od dziewięciu lat zakończyła zmagania poza najlepszą czwórką. Jednak pierwszy raz w historii triumfowała w Lidze Mistrzów. Na Allianz Arenie w Monachium po rzutach karnych „The Blues” pokonali miejscowy Bayern. W następnej kampanii Chelsea sięgnęła po Ligę Europy z Rafą Benitezem na ławce trenerskiej. Później do klubu wrócił Jose Mourinho. Pierwszy rok po powrocie był czasem na przegrupowanie sił. W kolejnym Chelsea sięgnęła po mistrzostwo i dorzuciła triumf w Pucharze Ligi. Następny sezon był najgorszym w erze Abramowicza i w klubie znów zaszły spore zmiany. Sezon w roli strażaka – nieudanie – kończył Guus Hiddink. Następnie na Stamford Bridge zatrudniono zatrudnienie znalazł Antonio Conte. W sezonie 2016/17 Chelsea ponownie została mistrzem, a w kolejnej kampanii zdobyła Puchar Anglii. Znów jednak skończyła poza miejscem, które gwarantowało występy w Lidze Mistrzów.
W tej sytuacji Chelsea Londyn została walka o Ligę Europy w sezonie 2018/19. Tam „The Blues” w finale ograli Arsenal czym osłodzili sobie trzecie miejsce w lidze. Kolejne trofeum do gabloty trafiło w sezonie 2020/21. Chelsea Londyn znów sięgnęła po Ligę Mistrzów, tym razem ogrywając w finale Manchester City. W związku z zawirowaniami wokół Romana Abramowicza doszło do sprzedaży klubu w roku 2022. Nowym właścicielem został Todd Boehly. Za panowania „cara Romana” Chelsea zdobyła w sumie 21 trofeów i zanotowała najlepszy okres w historii klubu.
Trofea
Chelsea Londyn (stan na koniec sezonu 2022/23) zdobyła sześć tytuł mistrza Anglii, w tym pięć w erze Premier League. W sumie „The Blues” 18 razy stawali na podium ligowych zmagań. Dwukrotnie, jeszcze w latach ’80., Chelsea wygrywała zmagania w Division Two.
Ponadto zespół ze Stamford Bridge triumfował osiem razy w Pucharze Anglii, a łącznie ma dwa razy tyle gier w finale rozgrywek. Puchar Ligi padał łupem Chelsea Londyn pięć razy, cztery razy „The Blues” przegrywali dopiero w finale. Na krajowym polu warto odnotować też cztery triumfy w meczach o Tarczę Wspólnoty, na w sumie 13 występów w meczach o krajowy Superpuchar.
Na arenie międzynarodowej Chelsea Londyn także nie próżnowało. Dwa triumfy w Lidze Mistrzów i do tego jeden przegrany finał. Dwie wygrane w Lidze Europy, a także dwa trofea w rozgrywkach o Puchar Zdobywców Pucharów.
W galerii sław londyńskiego klubu widnieją takie nazwiska jak: Roy Bentley, Gianfranco Zola, Didier Drogba, Frank Lampard, Petr Cech, Kerry Dixon, Tore Andre Flo, Ruud Gullit, Mark Hughes, Dan Petrescu, John Terry, Arjen Robben czy Gianluca Vialli.